تعاریف و مفاهیم مورد نیاز مراجعین
آبیاری عبارت است از تامین تمام یا قسمتی از آب مورد نیاز گیاه با دخالت انسان که با هدف بهبود وضع تولید محصول کشاورزی یا چراگاه انجام میشود. سیلاب یا آبی که د ر اثر طغیان رودخانه در مزرعه جاری شود، آبیاری محسوب نمی‌شود ولی اگر این آب‌ها پس از کنترل و جمع‌آوری در اختیار محصول قرار گیرد، آبیاری محسوب میشود.
سازه هائی هستند که درجهت عمود بر جریان رودخانه از سواحل رودخانه به سمت داخل رودخانه توسعه می یابند و جهت هدایت جریان درطول یک ازه رودخانه و همچنین برای حفاظت ساحل یا انحراف مسیر عمومی جریان ایجاد می گردند.
آبیاری بارانی، نوعی آبیاری تحت فشار است که آب از طریق لوله و پخش‌کننده‌های تعبیه شده روی آن به صورت قطرات باران در مزرعه پاشیده میشود.
آبیاری تحت فشار، نوعی آبیاری است که آب به وسیله یک سیستم بسته، متشکل از پمپ، انواع لوله، اتصالات و سایر وسایل و لوازم مربوط، در زمین کشاورزی توزیع میشود.
آبیاری قطره‌ای، نوعی آبیاری تحت فشار است که جریانی کند از قطرات آب به‌طور مستمر از طریق لوله و چکاننده‌های تعبیه شده روی آن، به پای یک یک درختان یا بوته‌ها برقرار میشود.
آبیاری کرتی، نوعی آبیاری غرقابی است که در آن، مزرعه به قطعات با طول کم تقسیم شده و در هر مرتبه آبیاری، کرت‌ها را از آب پر می‌کنند. آبیاری مزرعه برنج نیز نوعی آبیاری کرتی است که برقراری جریان دائم آب، سطح آن را کرت‌ها ثابت نگه می‌دارند.
آبیاری غرقابی، نوعی آبیاری است که در آن مزرعه با کرت‌های با شیب کم تقسیم شده و با برقراری جریان آب در سرتاسر هریک از کرت‌ها، محصول آبیاری میشود.
آبیاری نواری، نوعی آبیاری غرقابی است که در آن زمین به کرت‌های مستطیلی شکل با طول نسبتاً زیاد و شیب کم تقسیم شده، آب از سر کرت وارد شده و پس از رسیدن به انتهای کرت، بسته میشود.
آبیاری نشتی، نوعی آبیاری است که به منظور آن در مزرعه، جوی و پشته یا شیارهایی موازی ایجاد میشود و در هز مرتبه آبیاری، آب را با جریان ملایم وارد جوی‌‌ها یا شیارها می‌کنند. در این روش، آب به تدریج در خاک اطراف جوی یا شیار نشست می‌کند و در دسترس ریشه گیاه قرار می‌گیرد.
دستگاهها و تجهیزاتی هستند که درهنگام ساخت سد در نقاط حساس و مهم که از پیش تعیین گردیده اند جهت ثبت پارامترهای مورد نیاز نصب می گردند و آمار داده های ثبت شده آنها در دوران بهره برداری ، جهت رفتارسنجی سد بسیار لازم و ضروری می باشد.
زمین هایی که در نتیجه پایین رفتن سطح آب یا هر نوع جریان آب درکرانه های دریا و دریاچه ها و جزایر و یا درنتیجه پایین رفتن اب یا خشک شدن تالابها ظاهر و یا ایجاد می شوند اراضی مستحدث (یا مستحدثه) نامیده می شوند.
عبارتست از جلوگیری از رها شدگی غیر قابل کنترل آب مخزن
تهیه آمار بارندگی سالانه و ماهانه در محدوده ایستگاه ها
تهیه آمار متوسط دبی ماهانه و سالانه در رودخانه های استان
تهیه آمار حداکثر و حداقل دبی در رودخانه های استان و بررسی وقوع سیلاب ها
تهیه آمار تبخیر در محدوده ایستگاه ها
آن قسمت از رودخانه، نهر یا مسیل است که در هر محل با توجه به آمار هیدرولوژیک و داغاب و حداکثر طغیان با دوره های برگشت مختلف وسیله وزارت نیرو و یا شرکت های آب منطقه ای و آب و برق خوزستان تعیین می شود.
- دوره برگشت طغیان رودخانه ها در محدوده شهرها طبق مصوبه شورای عالی شهرسازی و معماری تعیین و جهت برآورد سیبلاب با تناوب مورد نظر به وزارت نیرو و شرکت های آب منطقه ای و آب برق خوزستان اعلام می گردد.
- تعیین بستر در خارج از محدوده شهرها براساس حداکثر طغیان با دوره برگشت 25 ساله بوسیله وزارت نیرو و شرکت های آب منطقه ای و آب برق خوزستان تعیین می شود و در مناطقی که ضرورت ایجاب نماید سیلاب با دوره برگشت کمتر یا بیشتر از 25 ساله محاسبه قرار گیرد شرکت های فوق الذکر حسب مورد با ارائه نقشه های مربوط و توجیهات فنی از حوزه ستادی وزارت نیرو مجوز لازم را اخذ خواهند نمود.
- تغییرات طبیعی بستر رودخانه ها، مسییل ها یا انهار طبیعی در بستر سابق تاثیری نداشته و بستر سابق کماکان در اختیار حکومت اسلامی است لیکن حریم برای آن منظور نخواهد شد.
اراضی پستی است که در اثر جریان سطحی و زیرزمینی، آب در آنها جمع شده و باقی می ماند.
عبارتست از در دسترس قراردادن یا فراهم بودن امکان استفاده از آب در نقطه تحویل مطابق سند (پروانه) صادره اعم از اینکه میزان آب موجود استفاده بشود یا نشود.
به مجموعه های سازمان یافته مصرف کنندگان آب کشاورزی که جهت تحویل حجمی آب و توزیع بین مصرف کنندگان ذینفع تشکیل می گردند تشکل های بهره بردرای گفته می شود این تشکلها درقالب انجمن ها ، شرکت های زراعی ، شرکتهای تعاونی تولید روستائی ، کشت و صنعت ها ، تعاونی ها ، اتحادیه ها و یلا سایر تشکلهای آب بران و بهره برداران درمحل نقاط تحویل و یا برداشت آب متناسب با شرایط و وضعیت شبکه های آبیاری از نظر آبگیری و نحوه استقرار اراضی کشاورزی ایجاد می گردند.
تصرف ملکی زمین، نوعی تصرف است که بهره‌بردار، خود مالک قانونی یا عرفی زمین است.
تصرف شبه ملکی زمین، نوعی تصرف است که با اینکه بهره‌بردار، خود مالک زمین نیست ولی همانند یک بهره‌دار مالک، از زمین استفاده می‌کند؛ مانند تصرف اراضی با اجاره دایم (بیش از 30سال)، تصرف و استفاده لاینقطع بدون معارض از اراضی برای مدت طولانی مثلاً 30 سال توسط بهرهبرداری که مالک زمین نیست و اجاره‌بها نیز پرداخت نمی‌کند و حتی فروش یا واگذاری آن را نیز ندارد. تصرف غیرمجاز اراضی هر چند به مدت طولانی، در اینجا منظور نمی‌شود.
تصرف اجاره‌ای زمین، نوعی تصرف است که بهره‌بردار یا بهره‌برداران، زمین را برای مدتی محدود در مقابل مبلغ معینی پول، مقدار معینی جنس یا ارائه خدمت در مدت زمانی معین (به عنوان اجاره‌بها)، در اختیار دارند. تصرف اراضی به صورت رهنی یا رایگان (بدون پرداخت اجاره‌بها) برای مدت محدود نیز در اینجا منظور میشود.
تصرف سهمی زمین، نوعی تصرف است که بهره‌بردار، زمین را برای تولید محصول معین در مقابل واگذاری سهمی از آن در اختیار دارد و برخلاف تصرف اجاره‌ای، مقدور محصولی که به مالک پرداخت میشود، ثابت نیست و تابع میزان محصولی است که برداشت میشود.
حریم ، آن قسمت از اراضی اطراف رودخانه ، مسیل ، نهر طبیعی یا سنتی ، مرداب و برکه های طبیعی است که بلافاصله پس از بستر قراردارد و طبق مقررات و آئین نامه های مربوطه توسط وزارت نیرو با شرکتهای آب منطقه ای تعیین می گردد.
عبارت از حق مصرف آبی است که به موجب تبصره 1 ماده 18 قانون توزیع عادلانه آب برای ملک یا مالک آن تعیین شده باشد.
جزیره ای است که به طور مصنوعی در رودخانه ایجاد می شود و ازنظر فرسایش با ایجاد پوشش سنگی درهمه کناره های آن حفاظت می شود . این جزایر مصنوعی در ترکیب با تخلیه کننده رسوب به دو هدف اصلی خدمت می کند: یکی توزیع جریان و دیگری ایجاد انحنای مطلوب.
منظور از خدمات کشاورزی به طور کلی فعالیت‌هایی است که به منظور انجام کارهای بهرهبرداری کشاورزی، برپایه دستمزد یا قرارداد انجام می‌گیرد.
عبارتست از میزان حجم آبی که در واحد زمان از مقطع معینی از رودخانه ، کانال ، لوله عبور می نماید.
دیواره های بتنی و یا گابیونی هستند که دریک طرف یا دو طرف سازه برای محدود کردن جریان رودخانه دریک مجرای مناسب احداث می گردند.
مجرائی است طبیعی که آب بطور دائم یا فصلی در آن جریان داشته باشد.
زمین کشاورزی آبی، زمینی است که عملیاتی از قبیل ایجاد نهر و کرت با ایجاد سیستم آبیاری تحت فشار به‌منظور کشت آبی در آن انجام شده و به‌نحوی متصل به منبع آب باشد.
زمین کشاورزی دیم، زمینی است که به کشت دیم اختصاص دارد و عملیات لازم برای آبیاری زمین از قبیل ایجاد نهر و کرت در آن انجام نشده است.
سدی است که سطح قابل قبولی از خطر خرابی را برای جامعه پایین دست فراهم آورد.
به مجموعه ساختمانها و تجهیزات هیدرومکانیکی طراحی شده برای انتقال آب از مبدأ به نقطه مصرف ، آبگیر گفته می شود .
عبارتست از اقداماتی که باعث ایجاد شرایط مطلوب (درمورد پایداری ، انحنا و محل عبور) در باره بالادست رودخانه می گردند. این اقدامات شامل استفاده از دیواره های حفاظتی، آبشکن ها و حزایر پلکانی میباشند.
مانیتورینگ رکن اصلی ایمنی سدها می باشد عبارتست از رفتارسنجی و به عبارت دیگر درک رفتارسد و شامل دو مرحله میباشد :
1- بازرسی دوران چشمی و تخصیصی توسط پرسنل سد و مهندسین متخصص.
2- نظارت برعملکرد سد با استفاده از داده ها ی ابزار بندی .
مسیل مجرائی طبیعی است که سیل حاصله از باران و برف و رگبارها موقتاً در آن جریان پیدا می کند.
مجرائی است طبیعی که تحت تاثیر عوامل طبیعی یا غیرطبیعی امکان حدوث سیبلاب در آن وجود نداشته باشد.
زمین باتلاقی مسطح و پستی است که دارای یک یا تعدادی آبراهه باشد و معمولاً درصد بزرگ دریا زیر آب رود همچنین اراضی پستی که در مناطق غیرساحلی در فصول بارندگی و سیلاب غرقاب شده و معمولاً در تمام سال حالت باتلاقی داشته باشد.
عبارتست از یک سیستم اجتماعی که با بهره گیری از دانش و تکنولوژی، از آب به منظور تولید محصولات کشاورزی استفاده می نماید.
محل و یادریچه ای است که درآن نقطه آب از طرف شرکت به مشترک یا تشکل های بهره برداری تحویل داده میشود و وسایل اندازه گیری ( درصورت وجود ) درآن محل نصب می گردد.
مجرائی است طبیعی که آب بطور دائم یا فصلی در آن جریان داشته و دارای حوضه آبریزی مشخصی نباشد.
مجرای آبی است که بوسیله اشخاص به صورت غیرمدرن احداث شده باشد.
قطعه زمین بهرهبرداری کشاورزی، عبارت است از هر قسمت از زمین بهرهبرداری که به طور کامل از همه طرف به وسیله زمین کشاورزی، نهر، جاده، جنگل و غیره که به بهرهبرداری تعلق ندارد، احاطه شده باشد. یک قطعه زمین ممکن است به علت تنوع کاربری، تنوع کشت یا علل دیگر دارای تقسیماتی مانند: باغ، مزرعه، کرت، استخر، حیاط یا ساختمان باشد.
کاشت، مجموعه عملیاتی است که قبل از کشت بذر، غده، نهال، قلمه و ... یا همزمان با آن معمولاً در زمین انجام میشود. تسطیح زمین، کودپاشی، مرزکشی و آبیاری قبل از کشت، شخم، دیسک زدن، نهرکشی، ضد عفونی بذر، بذرپاشی، زیرخاک کردن بذر، نشا کاری و امثال آنها در این مجموعه قرار می‌گیرند.
کشاورزی فعالیتی است که در جریان آن گیاهان یا حیوانات اهلی با هدف تولید اقتصادی محصول، پرورش داده میشود.
کشت دیم، نوعی کشت محصول است که برای مرحله کاشت یا داشت آن عمل آبیاری پیش‌بینی نشده است و آب مورد استفاده گیاه مستقیماً از نزولات آسمانی یا آب تحت‌الارضی تامین میشود. کشت دیم عموماً در زمین کشاورزی دیم انجام میشود ولی به طور استثنا ممکن است به صورت تناوبی در زمین کشاورزی آبی نیز انجام شود.
مساحت کاشت محصول، عبارت است از حاصل جمع مساحت زمین‌هایی که به منظور برداشت در سال آماری، در همان سال یا قبل از آن شرکت محصول رفته است. زمینی که پس از کاشت به عللی محصول آن از بین رفته باشد و نیز زمینی که در آن، محصول به صورت کشت مجدد یا کشت زیردرختی کاشته شده باشد، در مساحت کاشت محصول به حساب می‌آید. در مورد کشت مخلوط، باتوجه به سطح اشغال شده توسط هر محصول، مساحت آن تخمین زده میشود.
مساحت برداشت هر محصول، حاصل جمع مساحت زمین‌هایی است که از آن محصول برداشت شده است. مساحت زمینی که طی سال در آن بیش از یک بار محصولی کاشا و برداشت شده باشد، به همان تعداد در محاسبه منظور میشود، ولی زمینی که با یک بار کاشت، از آن چند بار محصول برداشت میشود مثل یونجه و نیشکر، فقط یک بار در مساحت محاسبه میشود.
