مکانیابی نقاط مستعد کشت توتون در استان گیلان با استفاده از GIS

توتون یکی از محصولات با ارزش کشاورزی و صنعتی بشمار می رود و در اقتصاد کشورها نقش مهمی را دارد و در ایران نیز با توجه به پتانسیل مطلوب شرایط آب و هوایی و خاک بویژه در استانهای شمالی کشور می تواند، جایگاه ویژه ای داشته باشد. پیش بینی مشکلات کشاورزی و استعدادیابی منابع همواره از اهداف توسعه کشاورزی پایدار بوده تا بتوان بیشترین بازده را از حداقل منابع به دست آورد. هدف از انجام این تحقیق، مکان یابی مناطق مستعد کشت توتون با روش سیستم اطلاعات مکانی (GIS) در استان گیلان می باشد. پهنه بندی این روش پس از بررسی شرایط اقلیمی 64 ایستگاه هواشناسی متعلق به سازمان هواشناسی و وزارت نیرو در داخل و خارج استان با طول دوره 13 ساله (80-1379 لغایت 92-1391) از اردیبهشت تا شهریور انجام شد. مدل تحلیل سلسله مراتبی(AHP)^[1] برای وزن دهی لایه ها در محیط GIS استفاده شده است. متغیرهای مورد استفاده در این تحقیق عبارتند از، بارندگی، حداقل و حداکثر دما، حداکثر و متوسط رطوبت روزانه، درجه روز رشد (GDD)، شیب و جهت شیب می باشد.

برآورد داده های اقلیمی مورد استفاده در سطح استان با استفاده از تکنیک های زمین آمار انجام گردید، بهترین روش انتخاب شده برای این محاسبات روش کریجینگ است که کمترین خطا را به دست می دهد. پس از تبدیل این لایه ها به لایه های رستری و ریکلاسیفای[2] کردن آنها، با تخصیص وزن مناسب به هر یک از لایه معیارها در محیط الحاقیه (AHP)، محاسبه نهایی انجام می گردد. نرخ ناسازگاری (Cr) به دست آمده در این تحقیق 07/0 می باشد و در انتها نیز نقشه مناطق مستعد کشت توتون در سطح استان در چهار وضعیت بسیار مناسب با 18 درصد، مناسب با 28 درصد، ضعیف با 32 درصد و نامناسب با 22 درصد از مساحت کل استان به دست می آید. نتایج نشان می دهد 6425 کیلومتر مربع از مساحت استان در وضعیت مناسب و بسیار مناسب برای کشت توتون می باشد. این مناطق در شهرهای آستارا، تالش، رضوانشهر، فومن، صومعه سرا، رشت، لاهیجان و لنگرود قرار دارند.